Charakterystyka geologiczno-surowcowa kelowejskich skał ilastych kry lodowcowej w rejonie Gołaszyna k. Łukowa

Abstract

W rejonie Gołaszyna pod Łukowem występuje największa kra zbudowana z utworów kelowejskich. Na podstawie 'szeregu otworów wiertniczych oraz robót górniczych scharakteryzowano morfologię stropu i spągu kry a także miąższość nadkładu skał czwartorzędowych. Ustalono kształt i rozmiary kry i skonstatowano, że transport kry następował w stanie jej niecałkowitego zamarznięcia. Oznaczono skład mineralny i granulometryczny skał ilastych tworzących krę. Praktycznie nie zawierają one składników gruboziarnistych i należą do mułów silnie ilastych. Muły te składają się z beidelitu, kaolinitu, illitu, chlorytu, kwarcu, syderytu, pirytu, plagioklazów, kalcytu oraz sporadycznie gipsu. Wykonano badania własności surowcowych. Stwierdzono, że muły stanowią wysokoplastyczne surowce, które można wykorzystać do produkcji grubo-i cienkościennych wyrobów ceramiki budowlanej. Mogą też być stosowane do produkcji sztucznych kruszyw ceramicznych typu keramzytu.GEOLOGICAL-RAW MATERIAL CHARACTERISTICS OF ERRATIC MASS OF CLAY CALLOVIAN ROCKS FROM THE VICINITIES OF GOŁASZYN, NEAR ŁUKÓW (PODLASIE REGION) North of Łuków, Siedlce voivodeship (Fig. 1). there occurs an erratic mass of clay Callovian rocks, the largest in that region. The body is about 1500 m long, 500 m wide, and up to 26 m thick (Fig. 2A), and covered by sediments not more than a few meters in thickness (Fig. 2B). It is varying in morphology of top surface as well as base (Fig. 3). In places Callovian rocks are intercalated by Quaternary ones (Figs. 4, 5), which seems to suggest transport of the body in partly defrozen state and under conditions of marked stress. The erratic mass is built of strongly clayey muds with siderite concretions. Mineral composition of the muds is characterized by predominance of clay minerals (beidellite, kaolinite, illite, chlorite) and quartz. The share of siderite, pyrite, plagioclases and calcite is subordinate and gypsum occurs sporadically (Figs. 6, 7, and 8). The Callovian muds represent highly plastic raw material, easy to shape after adding water in amounts over 40%. Ceramic tests showed that they may be used in production of thick· and thin· -walled building ceramics materials and artificial aggregates of the keramzyte type (Fig. 9).