Piaskowce karbońskie z rejonu Mikołowa

Abstract

Stwierdzone zróżnicowanie piaskowców w niecce mikołowskiej pozwoliło na wyróżnienie dwóch makrokompleksów sedymentacyjnych: starszego - warstwy siodłowe i dolnorudzkie oraz młodszego - warstwy górnorudzkie i orzeskie. W starszym makrokompleksie występuje mniejsza ilość kwarcu przy większym udziale okruchów skalnych, większa jest wielkość okruchów detrytycznych i dyspersja uziarnienia, mniejsza porowatość. Należy przyjąć, że zróżnicowanie to może być związane z różną odległością od źródeł alimentacyjnych i zmiennymi procesami postsedymentacyjnymi.

CARBONIFEROUS SANDSTONES FROM THE MIKOŁÓW REGION

The paper presents results of studies on sandstones in the Upper Silesian Coal Basin. The studies covered sandstones from the Orzesze, Ruda, and Siodłowe Beds from the borehole column Mikołów 9 (drilled down to the depth of 1458 m) in the Mikołów Basin. The rocks are markedly varying, especially in detrital material, content and type of cement as well as granulation and porosity parameters.

The studies made it possible to differentiate two sedimentary macrocomplexes: older and younger. The former, comprising the Siodłowe and Lower Ruda Beds, is characterized by contents of quartz 36 - 37% at the average, rock fragments 22 - 23%, and feldspars 2 - 5%, dispersion of granulation δ= 1.33 - 1.62j, mean grain size M_z = 0.29-0.40 mm, and porosity p = 6.30-6.91%. The younger complex, comprising the Upper Ruda and Orzesze Beds, is characterized by contents of quartz 46-53% at the average, rock fragments 12-13%, and feldspars 1-17%, dispersion or granulation δ = 1.04-1.07j, mean grain size M_z = 0.25-0.28 mm, and porosity p = 8.80-9.11%.

Cement occurring in the above mentioned complexes is heterogeneous but most often clay-siliceous-carbonate and its content appears similar in both complexes. The results of the studies indicate that differentiation of these rocks was related to different alimentary areas, length or transport of clastic material, and postsedimentary processes affecting the sediments.